Memede ele gelen sertlik, şişlik veya kitle saptanması durumunda ilk akla gelen korkulacak hastalık meme kanseridir. Memede ağrısız kitle saptanması meme kanserinin en sık görülen bulgusudur. Ancak memede oluşmuş olan her kitle kanser olmayacağı için hemen korkuya kapılmamak gerekir. Meme kitlelerinin incelenmesi sonucunda, ortalama oranında meme kanseri saptanırken %90 oranında iyi huylu meme kitleleri saptanmaktadır.
Memede saptan kitlelerin riskinin değerlendirilmesinde hastanın yaşı, kitlenin ağrılı olup olmaması, saptanan kitlenin sayısı, kitlenin hareketli olup olmaması ve sertliğin sınırlarının düzenli olup olmaması gibi özelliklere göre karar verilir. Eğer yirmili yaşlarda memede bir kitle saptanmışsa bu kitle büyük olasılıkla fibroadenom dediğimiz iyi huylu kitlelerdir. Otuzlu ve kırklı yaşlarda saptanan kitle ve sertlikler daha çok kist ve fibrokistik hastalığı düşündürür. 35-40 yaşından sonra memede saptanan ağrısız kitle, sertlik veya şişlikler ise öncelikle meme kanserini akla getirmelidir.
Eğer memede birden fazla kitle ele geliyorsa veya her iki memede de kitle ele geliyorsa öncelikle fibroadenom veya fibrokistik hastalık düşünülmesi gerekir. Fibrokistik hastalık veya fibroadenomlar bazen hafif ağrılar yapabilirler.
Hastanın kendi kendisini muayene ederken bazan farkettikleri bazen ise muayenede bulamadıkları meme kitleleri genellikle önemsizdir. Hastanın eline gelen kitle düzgün pürüzsüz yüzeyli ve meme dokusu içinde misket gibi hareketli ise iyi huylu olma olasılığı yüksektir. Bunun aksine yüzeyi düzensiz yapıda ve hareketsiz ise kanser olma olasılığı daha yüksektir.
Kansere bağlı kitle ve sertlikler muayene sırasında ve sertlik üzerine bastırmakla ağrısızdır. Eğer ağrılı bir kitle veya şişlikle karşılaşmışsanız bunun iltihabi iyi huylu bir kitle olma olasılığı daha yüksektir.
Eğer memenizde bir sertlik, şişlik veya kitle saptarsanız bu bilgilere sahip olun ama hastalığınızla ilgili kendiniz teşhis koymaya kalkmayın. Memede saptanan bir kitlenin meme kanseri mi? yoksa iyi huylu bir kitle mi? olduğunu elle muayene ederek anlamak bu konuda deneyimli meme cerrahları için bile mümkün olmayabilir. Bu nedenle memenizde bir kitle, sertlik veya şişlik saptarsanız mutlaka meme görüntüleme tetkiklerinizi yaptırarak bir meme cerrahına görünmeniz gerekir.
Meme cerrahınız sizi muayene ettikten sonra memenizde saptadığı kitlenin radyolojik özelliklerini görmek için sizden yaşınıza göre bazı meme görüntüleme tetkikleri isteyecektir. Bu tetkiklerden en sık kullandığımız Ultrasonografi ve Mamografidir. Bazen meme MR’ı da istenebilir. Bu görüntüleme yöntemleri sonucunda kitlenin iyi huylu olduğu kararı verilirse hasta takibe alınıp belirli aralıklarla kitlesi takip edilir. Eğer görüntüleme yöntemleri sonucunda saptanan kitlenin kötü huylu olma olasılığı düşünülmüşse kitleden iğne ile biyopsi yaparak patolojik inceleme sonucunda kesin tanı konulur.